گشتی در قدیمی‌ترین پارک تهران | این بوستان هنوز در حصار است
تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۳۸۹۵۱
همشهری آنلاین_الهه کفایتی: حالا از آن معدن زمرد درختان سبز و با طراوت، به قدر چند نگین باقی مانده که بوستان‌های تهران است و در میان آنها، پارک‌شهر را می‌توان بی‌پروا، خاتم سبز بر انگشتری تهران نامید. این پارک از روز تأسیس تاکنون شاهد وقایع تاریخی زیادی بوده و در خاطرات همه نسل‌ها جا دارد و ۷۰ سال است به تنهایی بخش بزرگی از بار پیوند اهالی تهران با طبیعت را به دوش می‌کشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دفتر قطور تاریخ تهران را، ۱۴۰ سال که به گذشته ورق بزنیم به آن صفحه‌ای می‌رسیم که برج و باروی تهران را در دوران ناصرالدین شاه و صدارت امیرکبیر خراب کردند و خندق طهماسبی دورتادور تهران را پر کردند. بعد از آن کم‌کم کوچه و بازار و گذرگاه ساختند و چنین شد که محله سنگلج پدید آمد. این محله در دوره ناصری بسیار پررونق بود و چشم و چراغ تهران به حساب می‌آمد، اما در برگ بعدی تاریخ، نوبت به تاج و تخت رضاخان که رسید قسمت شمالی محله که خانه‌های کوچک و کوچه‌های کثیف داشت خراب شد تا چنان که «جعفر شهری» پژوهشگر تاریخ ایران می‌گوید: «آثار قمارخانه‌ها و قهوه‌خانه‌هایی که محل شرارت بود محو شود.
۷۰ جریب زمین ماند و چشمه آبیبرخی از تاریخ‌نگاران معتقدند این تخریب به‌خاطر زیاد شدن چاه‌های فاضلاب این منطقه و متصل بودن آن به قنات انجام شد تا آب آشامیدنی بقیه مناطق آلوده نشود. به هرکدام از این دلایل که بود پس از این تخریب در سال ۱۳۱۶، ۷۰ جریب زمین ناهموار باقی ماند و چشمه آبی که تمام محله را کم و بیش تأمین می‌کرد و به‌خاطرش به آن‌منطقه «آب پخش‌کن» هم می‌گفتند. به گفته «نصرالله حدادی» تهران‌شناس، قرار بود در این زمین ساختمان بورس را بسازند که با اشغال ایران در سال ۱۳۲۰ و ورود متفقین به تهران و مشکلاتی که در کشور به وجود آوردند، میسر نشد.
چندین سال این زمین بدون استفاده و بایر ماند تا کم‌کم صدای اعتراض و شکایت مردم از ناامنی و بزهکاری‌هایی که در آن انجام می‌شد، بلند شد تا آنکه بالاخره در آن درختکاری کردند و نهال درختان در آفتاب تهران جان گرفتند و با آب زلال نهر، سیراب شدند. به این‌ترتیب مقدمات ساخت پارک‌شهر به وجود آمد. در تابستان ۱۳۲۹ شهرداری تصمیم گرفت در آن ۳ حلقه چاه حفر و داخلش را باغچه‌بندی کند و اطرافش را نرده بگذارد و دیوار بکشد تا پارک‌شهر به شکل امروزش دربیاید. طرح و نظارت بر اجرای بوستان را به مهندس کاظمی و مهندس رحمانی سپردند و به کوشش بانوان نیکوکار، زمین بازی کودکان و بنایی در محوطه پارک ساخته شد. به این‌ترتیب، پارک‌شهر در ۲۵ هکتار زمین، با ۶ در ورودی ساخته و درهای آن به روی مردم گشوده شد تا سال‌های سال مامنی باشد که مردم درگریز از ازدحام شهر، دمی زیر سایه چنار و کهن‌دار و بید مجنونش بیاسایند.
اهالی محله خوب می‌دانند که پارک‌شهر یک پارک معمولی نیست. وقایع تاریخی زیادی را در دل خود جا داده است. این را هر بهار گل‌های زرد و سفید پیچ امین‌الدوله بر پایه‌های سنگی دورتادور پارک، با عطر خوش زمزمه می‌کنند. پارک‌شهر رفته رفته در طول سال‌ها با افزوده شدن امکانات و مراکز گردشگری تکامل یافته است، اما چنان که حدادی می‌گوید جزء معدود پارک‌هایی است که هرگز دیوار اطراف آن خراب نشد، چراکه حتی پایه‌های سنگی دورتادور آن (که از جنس سنگ خاراست تا به مرور خراب نشود) به‌خاطر قدمت‌شان، اثر تاریخی محسوب می‌شوند.
جاذبه‌های گردشگریپارک شهر با مساحتی در حدود ۳۵۰ هزارمترمربع و به دلیل جاذبه‌های فراوان، دسترسی آسان، وسعت زیاد، تنوع‌گونه‌های گیاهی و امکانات تفریحی و ورزشیبه یکی از بهترین مکان‌های دیدنی جنوب تهران تبدیل شده است. در ادامه به معرفی چند نمونه ازامکانات داخل پارک‌شهر تهران می‌پردازیم.
موزه صلح تهران: یکی از بخش‌های دیدنی و فرهنگی پارک شهر، موزه صلح است که در سال ۱۳۸۶ برای ترویج فرهنگ و آداب صلح و به‌عنوان یکی از موزه‌های وابسته به موزه‌های بین‌المللی صلح تأسیس شد. در این موزه انواع ابزارآلات جنگی ازقبیل ماسک‌های حفاظت از گازهای شیمیایی، سلاح‌های شیمیایی مانند بمب‌های خوشه‌ای و مین وجود دارد. هدف اصلی این موزه نشان دادن عواقب ناگوار جنگ، صدمات و خسارات وارد شده بر انسان‌ها و محیط‌زیست است و به‌طور برجسته به اجرای برنامه‌های آموزشی و فرهنگسازی می‌پردازد.
باغ پرندگان: باغ پرندگان یکی دیگر از اماکن دیدنی و تفریحی پارک‌شهر است که مساحتی در حدود ۵ هزارمترمربع دارد و با فضاهای سبز وسیع و حصارکشی ساخته و به یکی از جاذبه‌های پارک تبدیل شده است. از جمله‌گونه‌های پرندگان موجود در این باغ می‌توان به کبوتر، مرغابی، فلامینگو، طوطی برزیلی، قرقاول، طاووس، قو و کوچین اشاره کرد.
کتابخانه پارک شهر: در مرکز پارک‌شهر یک کتابخانه قدیمی عمومی در سال ۱۳۵۰ تأسیس شد که امروزه در حدود ۳۵ هزار جلد کتاب را با موضوعات و زمینه‌های گوناگون در خود جای داده است و دارای بخش‌های مختلفی مانند بخش‌های نشریاتی، خدمات فنی، بخش کودک و بخش مرجع است.
دریاچه ارک شهر: این دریاچه مصنوعی که در ضلع شمال شرقی پارک‌شهر قرار گرفته، حدود ۴۰ سال بعد از تأسیس پارک در آن ساخته شده است و مساحتی بالغ بر ۴ هزار و ۵۰۰مترمربع را به خود اختصاص داده است.
آکواریوم پارک شهر: در ضلع جنوب‌شرقی پارک یکی از آکواریوم‌های خوب شهر تهران وجود دارد که ماهی‌های زیبایی را در خود جا داده است و با پرداخت هزینه‌ای اندک می‌توان از تماشای این ماهی‌ها لذت برد.
از دیگر امکانات پارک‌شهر می‌توان به زمین بازی کودکان، نمازخانه، وسایل ورزشی مجهز، سفره‌خانه، مسیرهای دوچرخه‌سواری، خانه فرهنگ، مسیرهای پیاده‌روی و آلاچیق‌های متعدد اشاره کرد.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: امنیت همشهری محله شهر بوستان خانواده پارک شهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۳۸۹۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
لشکرگاه افراسیاب در کدام نقطه تهران بود؟
همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: روزگاری دولاب نه محله‌ای در شرق تهران، بلکه بزرگ‌ترین آبادی اطراف تهران به شمار می‌رفت. گستره‌ای وسیع که با چهار محله دولاب بالا، دولاب پایین، میان و عسگری شناخته می‌شد و پر بود از اراضی کشاورزی و باغ‌های سرسبز.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
سید تقی هاشمی دولابی، یکی از اهالی قدیمی دولاب، در باره حدود دولاب کهن می‌گوید: «اگر آبادی بزرگ دولاب را با تقسیمات شهری امروزی قیاس کنیم، دولاب تاریخی تمام منطقه ۱۴، بخش‌هایی از مناطق ۱۳ و ۱۵ را دربرمی‌گیرد. اما تا دوران صفویه آبادی بزرگ دولاب روستایی وسیع از توابع ری بود و در همسایگی تهران قرار داشت و از جنوب به ری و از شرق هم به کوه‌های دوشان تپه که کشاورزان قدیمی دولاب به آن کوه‌سپاه می‌گفتند می‌رسید.»
دولاب علاوه بر این که آبادی بزرگی بود در بیخ گوش تهران قدیم، قدمت بسیار داشت تا جایی که به گواه منابع مکتوب این آبادی از تهران نیز قدیمی‌تر است. علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «رد پای نام دولاب در بسیاری از وقایع تاریخی و منابع مکتوب دیده می‌شود؛ از لشکرگاه افراسیاب در اساطیر باستانی ایران تا حمله محمود غزنوی به ری. با این بیان قدمت زندگی در دولاب از تهران هم بیشتر است و می‌توان گفت که قدمت این آبادی به بیش از هزار سال می‌رسد. گواه این مدعا دانشمندی به نام ابوالبشر دولابی است که هزار و ۲۰۰ سال پیش در دولاب که روستایی در مجاورت ری بود زندگی می‌کرد.»
نام دولاب اگرچه با تاریخ تهران و ری گره خورده، اما در نقاط مختلف کشور نیز نامی آشناست؛ چرا که در شهرهای مختلف ایران از اصفهان تا قشم و کامیاران هم محله‌هایی به همین نام وجود دارد. برای رمزگشایی از این ماجرا باید سراغ ریشه نام دولاب و وجه تسمیه آن برویم. هاشمی در این‌باره می‌گوید: «واژه دولاب از دو واژه «دلو» و «آب» ساخته شده. دلو یعنی سطل بزرگی که در گذشته با چرم دوخته می‌شد و با آن از چاه آب یا خاک می‌کشیدند و دولاب هم به جایی می‌گفتند که با دلو از چاه آن آب بکشند.» زمانی دراین‌باره می‌گوید: «دلوآب یا دولاب به تکنولوژی پیشرفته‌ای در تمدن آبی ایران گفته می‌شد که در دوران هخامنشی به کار می‌رفت و از آن به تکنولوژی پرشین ویل هم یاد شده است. از آنجایی که آبادی دولاب زمین‌های کشاورزی بسیار داشت که برای آبیاری آن لازم بود با چرخی که بالای چاه قرار می‌گرفت از دل چاه آن آب بکشند، این نام روی این آبادی ماند و آبادی‌های بسیاری در نقاط مختلف کشور هم با همین اسم شناخته می‌شود.»
کد خبر 850276 برچسب‌ها تاریخ - باستان شناسی محله هویت شهری همشهری محله تاریخ عمومی ایران
ببینید | فریادهای تهیهکننده سریالهای خاطرهانگیز رضا عطاران بر سر فرد محکوم در پرونده مرگ مشکوک زهره فکور صبور در صحنه دستگیری!